Poprzednio pisałam o charakterystyce dziecka w wieku 0 – 3 lat, dziś kilka słów o kolejnym etapie czyli wiek 3 – 6 lat. Nadal jesteśmy w pierwszej płaszczyźnie rozwojowej, jednak jest ona zdecydowanie różna od pierwszej.
W wieku około 3 lat następuje duża zmiana u dziecka. Maria Montessori odkryła, że 3-latki przechodzą od nieświadomego wchłaniania wszystkiego w swoim otoczeniu do świadomego wchłaniania. Maria Montessori pisze:
„tak się składa, że w wieku trzech lat wydaje się, że życie zaczyna się od nowa; bo teraz świadomość świeci w całej swojej pełni i chwale”.
Co więcej, mówi:
„jego inteligencja nie rozwija się już po prostu przez istnienie: potrzebuje świata rzeczy, które dostarczają mu motywów do jego działania”.
Innymi słowy, dzieci w wieku od 3 do 6 lat nadal mają zdolność wchłaniania informacji ze swojego otoczenia, ale robią to poprzez aktywną eksplorację otoczenia i umieszczonych w nim materiałów. Robią to poprzez dotyk, manipulację i eksplorację! Następnie powtarzają, powtarzają, powtarzają, aby doskonalić swoje działania i dowiedzieć się wszystkiego o swoich zainteresowaniach. I widać to po ich zachowaniu. Maria mówi:
„stąd są dwie tendencje: jedna to poszerzanie świadomości poprzez czynności wykonywane w środowisku, druga to doskonalenie i wzbogacanie już wykonanych mocy. Pokazują one nam, że okres od trzeciego do szóstego roku życia jest konstruktywną doskonałością poprzez działanie”.
Obserwując dzieci w drugiej podpłaszczyźnie czyli w wieku 3 – 6 lat można zaobserwować:
- dziecko to intensywnie zapracowany pracownik – zawsze chce coś zrobić i sam może podjąć inicjatywę
- rozwijają się indywidualne zainteresowania, a materiały (do pracy i nauki) różnią się w zależności od dziecka w oparciu o te zainteresowania
- nadal bardzo zmotywowane ruchem – potrzeba ruchu i pracy
- uczą się za pomocą zmysłów i fizycznej eksploracji – a nie poprzez mówienie
- wzrastają zainteresowania naukowe – nagłe pragnienie wiedzy akademickiej i ciągłej wiedzy o otaczającym świecie
- pragną informacji o prawdziwym świecie
- koncentracja pogłębia się, a dzieci mogą pracować znacznie dłużej
- język wzywa dziecko, ale nie tylko język mówiony – chęć czytania i pisania rozwija się i pogłębia
- zainteresowany doskonaleniem umiejętności, a nie tylko badaniem materiałów – będzie powtarzał zadania w kółko, aż do perfekcji
- bardzo zainteresowany praktycznymi zadaniami życiowymi
- ważne jest dla dziecka zakończenie cyklu pracy – wybierają, wyjmuje, pracuje i odkłada materiał
- potrzebuje przygotowanego środowiska do samodzielnego wykonywania zadań
Jaka jest lub powinna być rola dorosłego w wychowaniu dziecka w wieku 3 – 6 lat?
Dorosły poza cechami podobnymi do tych dla dzieci w wieku 0 – 3 lat tzn. powinien wykazywać zrozumienie i wsparcie w dążeniu do samodzielności dziecka, powinien stawiać granice tam gdzie są one potrzebne, ale również nie powinien walczyć o władzę z dzieckiem. Niezwykle istotna jest jeszcze jedna cecha dorosłego, który jest nauczycielem dziecka w wieku 3 – 6 lat. Taki dorosły powinien mieć w sobie szczęście i promieniować radością życia. Czasem może być to trudne, zwłaszcza gdy ma się sporo na głowie, ale trening czyni mistrza! Warto o to zadbać bo dzieci przejmują to co modelujemy, a przecież nie chcemy wymodelować niezadowolonego z życia dziecka, prawda?